مبحث نخست: شرایط ومبانی حقوقیهمه تکالیف الهی مشروط به شرایطی همانند بلوغ،عقل وقدرتند، بنابراین امربه معروف ونهی از منکر نیز به عنوان یک فریضه واجب الهی دارای شرایطی می باشد .گفتار نخست: شرایط حضرت امام خمینی(ره) در تحریرالوسیله می فرمایند:((یجب تعلم شرایط الامر بالمعروف والنهی عن المنکر وموارد الوجوب وعدمه والجواز وعدمه حتی لایقع فی المنکر فی امره ونهیه))((واجب است آموزش شرایط امربه معروف ونهی ازمنکر وموارد وجوب وعدم آن وموارد جواز وعدم جواز تاخود در امربه معروف ونهی مرتکب نهی نشود))[۸۴]فقهای شیعه مجموعاٌ ۴ شرط برای امر به معروف ونهی از منکر ذکر کرده اند:الف: علم به معروف ونهی ازمنکرباید آمرین به معروف و ناهیان ازمنکر معروف و منکر را بشناسند تا مبادا بر اثر ناآگاهی امر به منکر و نهی ازمعروف نمایند. مبنای فقهی این شرط روایت حضرت امام جعفرصادق(ع) که…

دلیل بر توارث غرقی و مهدوم علیهم از یکدیگر در نزد فقهای امامیهروایت‌های زیر، دلایل این حکم را تشکیل می‌دهد.از قول ابن جعفر (ع) که فرموده حضرت علی (ع) مردی و زنی که خانه‌ای برسرشان خراب شده بود و مرده بودند ومعلوم نبود که کدام یک زودتر مرده‌اند حکم فرمود که ارث می‌برند هریکی از آن‌ها از دیگری هم چنانکه خداوند از برای ورثه‌ی ایشان فرض کرده است (طوسی، تهذیب الاحکام، ۹/۳۵۹).عبدالرحمن ابن عبدالله گفت از ابی عبدالله (ع) درباره‌ی گروهی که غرض می‌شوند و خانه بر رویشان خراب می‌شود پرسیدم؛ حضرت فرمود؛ بعضی از بعضی دیگر ارث می‌برند.طریقه‌ی ارث بردن مهدوم علیهم و غرقی از یکدیگردر بین علمای شیعه درطریقه ارث بردن زیر آوار ماندگان و غرق شدگان اختلاف است. اکثریت را عقیده بر این است که هریک از آنام از ترکه…

نظر صاحب شرایع این است که این روایت متروک است. صاحب جواهر هم در شرح آن می نویسد:” مع عدم صحه سندها متروکه عند المعظم مخالفه للقواعد ؛ علاوه بر اینکه سند روایت مزبور صحیح نیست، بزرگان فقها به جهت مخالفت آن با قواعد، آن را ترک کرده ، بدان عمل نکرده اند “[۹۱] .همان گونه که ملاحظه می شود ، جریان قاعده در شبهات موضوعیه به درجه ای میان فقها مسلم است که روایت مخالف با آن را طرد می کنند. همچنین صاحب جواهر در مورد کسی که مایعی را که در واقع شراب بوده و به گمان آب، نوشیده است می نویسد :” بدون هیچ مخالفی مجازات از چنین شخصی برداشته می شود و هیچ اشکالی در این مورد به نظر نمی رسد “[۹۲] .۲- صاحب کتاب تکمله المنهاج می نویسد…

تعریف علمای حقوق و فقه امامیه از حضانت در حقوق ایران برای «حضانت» تعاریف گوناگونی آورده شده که پاره ای از آنها ذکر می شود: «حضانت… عبارت است از نگهداری مادی و معنوی طفل توسط کسانی که قانون مقرر داشته است» و حضانت مختص ابوین و اقربای طفل است و بین اقربا رعایت طبقات ارث نمی شود و

عبارت است از حفظ مادی (جسم) و تربیت اخلاقی و معنوی طفل مناسب شؤون[۱] دکتر شایگان نیز حضانت را چنین تعریف کرده است که حضانت یا نگاهداری اطفال، حق و تکلیفی است که پدر یا مادر نسبت به طفل خود دارند[۲]. البته این نیز تعریف حضانت نیست؛ بلکه بیان و ماهیت و طبیعت حقوق آن می باشد. مضافاً که دامنه حقوق و تکالیف والدین نیز در آن مشخص نگردیده است. در فقه شیعه نیز حضانت…

تعریف علمای حقوق و فقه امامیه از حضانت در حقوق ایران برای «حضانت» تعاریف گوناگونی آورده شده که پاره ای از آنها ذکر می شود: «حضانت… عبارت است از نگهداری مادی و معنوی طفل توسط کسانی که قانون مقرر داشته است» و حضانت مختص ابوین و اقربای طفل است و بین اقربا رعایت طبقات ارث نمی شود و عبارت است از حفظ مادی (جسم) و تربیت اخلاقی و معنوی طفل مناسب شؤون[۱] دکتر شایگان نیز حضانت را چنین تعریف کرده است که حضانت یا نگاهداری اطفال، حق و تکلیفی است که پدر یا مادر نسبت به طفل خود دارند[۲]. البته این نیز تعریف حضانت نیست؛ بلکه بیان و ماهیت و طبیعت حقوق آن می باشد. مضافاً که دامنه حقوق و تکالیف والدین نیز در آن مشخص نگردیده است. در فقه شیعه نیز حضانت…

ب) توارث اطفال نامشروع از دیدگاه علمای فقهی: در باب توارث فرزند نامشروع بین فقها دو نظر است: فرزند نامشروع از پدر و مادرش ارث نمی برد و بالعکس. ولدالزنا از پدر و اقربای پدر ارث نمی برد ولی از مادر و اقربای مادر ارث می برد و مشهور فقها در باب توارث فرزند طبیعی قول اول را اختیار کرده اند امام خمینی (ره ) می فرماید «اگر زنا از سوی هر دو طرف، پدر و مادر صورت گرفته باشد فرزندی که به وجود می آید از هیچ یک ارث نمی برد و هیچ یک از پدر و مادر نیز از او ارث نمی برند شخص زنا زاده از نزدیکان و والدین خود ارث نمی برد و نزدیکان والدینش نیز از او ارث نمی برند. اگر زنا از سوی یکی از پدر و…

بررسی نظریه استقلال دختر در فقه شیعه فقهای متاخر معتقدند که پدر و جد پدری ولایتی بر باکره رشیده ندارند و دختر در یک چنین مواردی خود می­تواند به طور مستقل عقد نکاح خود را واقع سازد.[۱] همانطور که عنوان کردیم و یک امر پذیرفته شده در علم حقوق نیز می­باشد با رسیدن هر فردی به سن بلوغ از تحت ولایت خارج عدم ولایت افراد بر یکدیگر می­باشد و اینکه ما قائل به ولایت بر افراد در سن صغر می­گردیم می­توان عنوان کرد که به این علت است که افراد در سن صغر نمی­توانند بدرستی تفکر کنند و مصالح خود را در نظر گیرند با این وضعیت تا رسیدن افراد به سنی که می­توان این امید را داشت که به سنی رسیده­اند که می­توانند امور خود را بدرستی انجام دهند امور ایشان به…

بازداشت کسی که حد قطع عضو بر او جاری شده تا بهبودی عضوش روایاتی در این مورد وارد شده که امر به حبس و زندانی کردن شخصی که حد قطع عضو برای وی جاری شده، نموده­است تا پس از بند آوردن خون و دادن مقداری غذا و جایی برای آسایش پس از چند روز، شخص آزاد شود. برخی از علما در مورد این حبس دچار مشکل شده ­اند که اگر این بازداشت و زندان به عنوان تعزیر است، پس چرا به مجرم غذا می­دهیم و عضو قطع شده را درمان می­کنیم. غافل از اینکه این بازداشت به معنای کیفر نیست، بلکه یک نوع بازداشت تأمینی به خاطر حفظ جان مجرم می­باشد. چرا که اسلام به همه جوانب شخصیتی متهم و افراد جامعه توجه کرده است. (طبسی، ۱۳۸۲، ۲۱۹) روایات وارد شده در این…

بازداشت کسی که حد قطع عضو بر او جاری شده تا بهبودی عضوش روایاتی در این مورد وارد شده که امر به حبس و زندانی کردن شخصی که حد قطع عضو برای وی جاری شده، نموده­است تا پس از بند آوردن خون و دادن مقداری غذا و جایی برای آسایش پس از چند روز، شخص آزاد شود. برخی از علما در مورد این حبس دچار مشکل شده ­اند که اگر این بازداشت و زندان به عنوان تعزیر است، پس چرا به مجرم غذا می­دهیم و عضو قطع شده را درمان می­کنیم. غافل از اینکه این بازداشت به معنای کیفر نیست، بلکه یک نوع بازداشت تأمینی به خاطر حفظ جان مجرم می­باشد. چرا که اسلام به همه جوانب شخصیتی متهم و افراد جامعه توجه کرده است. (طبسی، ۱۳۸۲، ۲۱۹) روایات وارد شده در این…

بازداشت موقت در قتل غیرعمد قتل غیرعمد دو قسم است: قتل خطای محض و قتل شبه عمد منظور از قتل خطای محض آن است که قاتل هنگام قتل، نه قصد کشتن مقتول را داشته است و نه قصد فعلی که با آن قتل واقع شده است. روشن است ادله وارد شده درباره جواز بازداشت متهم به قتل، مثل روایت سکونی فقط شامل متهم به قتل عمدی است و شامل قتل خطای محض نمی شود. گرچه عبارت «فی تهمه الدم» در این روایت از جهت لفظ مطلق است و هر اتهام به قتلی را دربرمی­گیرد، ولی متفاهم عرفی آن، به ویژه با عبارت­های قبل و بعد آن، فقط اتهام به قتل عمدی است. بهترین شاهد بر مطلب این است که، همه فقهایی که این روایت را نقل کرده­اند و درباره آن سخن گفته­اند، فقط…

بدهی دولت به بانکها از دیگر مشکلات بانکها که باعث قفل شدن منابع بانکها و پایین آمدن قدرت تسهیلات بانکی می گردد مطالبات بانکها از دولت می باشد . مسئولین اقتصادی کشور اخیرا این مبلغ را بالغ بر ۹۰هزار میلیاد تومان تخمین زده اند. تعهد دولت در تسهیلات بانکی در پاره ای از موارد اصل تسهیلات وبرخی موارد فقط سود تسهیلات و بعضی هم اصل و هم سود تسهیلات می باشد . این موضوع در حالیست که مجموع منابع بانکها حدود ۶۰۰ هزار میلیاد تومان بیشتر نمی باشد. لذا معضل بدهی دولت به بانکها و مطالبات معوق بانکها و بدهی بانکها به بانک مرکزی عمده مسائلی است که بانکها را با چالشهای جدی مواجه نموده است . ۳-۴-۶٫ دارائی های مازاد بانکها بخش عمده ای از منابع بانکها در قالب املاک…

بدهی دولت به بانکها از دیگر مشکلات بانکها که باعث قفل شدن منابع بانکها و پایین آمدن قدرت تسهیلات بانکی می گردد مطالبات بانکها از دولت می باشد . مسئولین اقتصادی کشور اخیرا این مبلغ را بالغ بر ۹۰هزار میلیاد تومان تخمین زده اند. تعهد دولت در تسهیلات بانکی در پاره ای از موارد اصل تسهیلات وبرخی موارد فقط سود تسهیلات و بعضی هم اصل و هم سود تسهیلات می باشد . این موضوع در حالیست که مجموع منابع بانکها حدود ۶۰۰ هزار میلیاد تومان بیشتر نمی باشد. لذا معضل بدهی دولت به بانکها و مطالبات معوق بانکها و بدهی بانکها به بانک مرکزی عمده مسائلی است که بانکها را با چالشهای جدی مواجه نموده است . ۳-۴-۶٫ دارائی های مازاد بانکها بخش عمده ای از منابع بانکها در قالب املاک…

بخش سوم: مبانی و منابع نظام بین الملل حقوق بشر و نظام حقوقی اسلام در این بخش مبانی و منابع دو نظام حقوقی بررسی می­گردند، در وهله­ی اول مبانی و در ادامه، منابع مورد بررسی قرار می­گیرند، این بخش شامل دو گفتار می­باشد که در ذیل به ارائه­ آنها می­پردازیم. گفتار اول: مبانی حقوق بشر طی دو سالی که ۱۸ عضو اولین کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، پیش­نویس اعلامیه جهانی حقوق بشر سال ۱۹۴۸ را آماده می­کردند، عجیب است که درباره اینکه چرا انسان­ها حقوقی دارند و یا چرا برخی از حقوق، جهانی هستند بحث چندانی نکردند.(گلندون،۵۱،۱۹۹۴) پس از ترس و وحشت­های دو جنگ جهانی، نیاز به یک معیار شایستگی حداقلی و مشترک، واضح به نظر می­رسید. یکی از اولین وظایفی که بر عهده کمیسیون جدید به ریاست خانم الینور روزولت گذاشته شد….

عده ای از فقها شرط خیار را در نکاح باعث بطلان نکاح می دانند. به عنوان مثال شیخ طوسی در مبسوط می گوید: در عقد نکاح خیار شرط راه ندارد و اگر شرط خیار در نکاح گذاشته شود نکاح باطل می شود و عده ای صرفاً شرط را باطل می دانند و نه عقد را و نظر اول اقوی است(شیخ طوسی، ۱۳۸۷: ۱۹۴به نقل از همان:۸). علامه حلی در تذکره الفقها می نویسد: در نکاح چون قصد عوض نمی شود خیار شرط راه ندارد و اگر شرط خیار شود عقد باطل است(علامه حلی، ۱۳۷۳: ۶۵-۶۶). اما عده ای دیگر خیار شرط را باطل و نکاح را صحیح می دانند… در نظر مخالف (نظر شیخ طوسی در مبسوط) می گوید: دلیلی از کتاب و سنت و اجماع بر بطلان عقد نداریم چون عقود شرعی…